"E-ticaret yapayım, dükkan kirasından kurtulayım." Bu cümleyi yıllardır duyuyorum. Ve her seferinde aynı şeyi söylüyorum: E-ticaret dükkandan ucuz değil. Farklı.
Bu yazıyı yazmamın sebebi, yanlış beklentilerle bu işe girenlerin hayal kırıklığına uğramasını engellemek. Rakamlarla konuşacağım, araştırmalarla destekleyeceğim.
"Düşük Maliyet" Efsanesi Nereden Geliyor?
Mantık şöyle işliyor:
Ama bu hesap eksik. Fiziksel mağazanın masrafları görünür, e-ticaretin masrafları görünmez. Ta ki faturalar gelene kadar.
Gerçek Maliyet Kalemleri
1. Müşteri Edinme Maliyeti (CAC)
Bu, çoğu yeni girişimcinin hiç düşünmediği ama en büyük kalem.
Shopify verilerine göre e-ticarette ortalama müşteri edinme maliyeti 68-78 dolar arasında. Türkiye'de bu rakam sektöre göre değişiyor ama şunu söyleyebilirim: İlk müşterini bulmak sanıldığı kadar kolay değil.
Fiziksel mağazada ne olur? Mağaza açarsın, vitrin var, yoldan geçen görür. Evet kira ödüyorsun ama o kira aynı zamanda müşteri çekiyor.
E-ticarette ne olur? Site açtın, kimse bilmiyor. Google'da çıkmıyorsun, sosyal medyada tanınmıyorsun. Müşteriyi sen bulacaksın - ve bunun bir maliyeti var.
2. Reklam Harcamaları
First Page Sage'in 2025 araştırmasına göre e-ticaret firmalarında müşteri edinme maliyeti 2023-2025 arasında yaklaşık %40 arttı. WordStream 2025 verilerine göre e-ticarette ortalama müşteri edinme maliyeti (CPA) 45-66 dolar yani yaklaşık 1.500-2.200₺/müşteri.
Türkiye'de gerçekçi reklam bütçeleri (2025):
Günlük 2.000₺ artık alt sınır sayılıyor - ve bu bile rekabetçi değil. Gerçekçi rakamlar:
"Ama ben 5.000₺ ile başlarım" diyorsan - deneyebilirsin ama algoritma seni öğrenemez, veriler yetersiz kalır, optimizasyon yapılamaz. Sonuç: para çöpe gider.
Tıklama başı maliyetler sektöre göre 5-50₺ arasında değişiyor. E-ticarette ortalama 10-20₺. Günde 200 tıklama istiyorsan, sadece bir platform için günlük 2.000-4.000₺ bütçe gerekiyor.
Ve bu sadece başlangıç. Rekabet arttıkça, reklam maliyetin de artar. Özellikle Black Friday, yılbaşı gibi dönemlerde CPM'ler %66'ya kadar artabiliyor (Meta Benchmarks 2025).
3. Platform ve Altyapı Maliyetleri
E-ticaret platformu seçimine göre değişir:
Bunlara ek:
4. Komisyonlar - Görünmeyen Kesinti
Ödeme komisyonları:
iyzico, PayTR gibi ödeme altyapıları her işlemden %2-4 arası kesinti yapıyor. 100₺'lik satıştan 2-4₺ gidiyor. Küçük görünüyor ama ay sonunda toplasan ciddi rakam.
Pazar yeri komisyonları:
Trendyol'da, Hepsiburada'da satıyorsan:
100₺'lik ürün sattın, 20₺'si pazar yerine gitti. Bunu fiyatlamana yansıtmazsan zarar edersin.
5. Lojistik ve İade Maliyetleri
Kargo anlaşması yaptın, müşteriye "ücretsiz kargo" sundun. Ama o kargo bedava değil - sen ödüyorsun.
Güncel kargo maliyetleri (2025):
İade gerçekleri - asıl can yakıcı kısım:
NRF 2024 raporuna göre e-ticarette iade oranı %24.5 - neredeyse her 4 üründen 1'i geri geliyor. Giyim sektöründe bu oran %30-40'a çıkabiliyor.
İade maliyeti sadece kargo değil:
Örnek hesap: 200₺'lik ürün sattın.
%24.5 iade oranıyla hesapla: 100 sipariş verdin, 25'i iade. Bu 25 iade, tüm kârını yiyebilir.
6. İçerik ve Görsel Maliyetleri
Profesyonel fotoğraf maliyetleri (Soona 2024):
Yeni başlayanlar için gerçekçi seçenek: Kendin çek
Bütçen kısıtlıysa profesyonel fotoğrafçı lüks. Gerçekçi ol:
AI fotoğraf araçları - yeni alternatif:
AI ile ürün fotoğrafı üretmek mümkün (Claid.ai 2025):
KOBİ'lerin %76'sı AI fotoğraf araçlarıyla %80+ maliyet tasarrufu sağladığını bildiriyor.
⚠️ Önemli: AI fotoğraf yasal düzenlemeleri geliyor
AB AI Yasası (Regulation EU 2024/1689) ile 2 Ağustos 2026'dan itibaren AI ile üretilen içeriklerin etiketlenmesi zorunlu oluyor. AI ile üretilen ürün fotoğraflarının "yapay zeka ile oluşturuldu" şeklinde işaretlenmesi gerekecek. İstisna: İnsan tarafından incelenip onaylanan içerikler muaf.
Türkiye'de henüz benzer düzenleme yok ama AB'ye satış yapıyorsan veya gelecekte yapacaksan dikkat etmelisin.
7. Zaman = Para
"Ben kendim yaparım" diyorsan, zamanını hesapla.
Günlük e-ticaret işletmeciliği:
Toplamda: Günde 5-9 saat
Senin saatlik değerin ne kadar? Bu saatleri başka bir işe harcasan ne kazanırdın?
Başarısızlık İstatistikleri
Rakamlar acı ama gerçekçi olmak lazım.
Marketing Signals araştırmasına göre e-ticaret girişimlerinin %90'ı ilk 120 gün içinde başarısız oluyor.
SME News verilerine göre e-ticaret işletmelerinin %70'i ilk yıl içinde kapanıyor. Bu oran genel iş başarısızlık oranının iki katından fazla.
Neden bu kadar yüksek? Çünkü insanlar gerçek maliyetleri hesaplamadan, yetersiz sermayeyle başlıyor.
Peki E-Ticaretin Gerçek Avantajları Ne?
E-ticaretin "ucuz" olduğunu söylemedim. Ama bazı gerçek avantajları var:
1. Ölçeklenebilirlik
Fiziksel mağazada günde 100 müşteriye hizmet verebilirsin. Daha fazlası için ikinci mağaza, daha fazla personel gerekir.
E-ticarette? Sistem kurulduktan sonra günde 100 ya da 1000 sipariş - operasyonel maliyet aynı oranda artmıyor. 10x satış için 10x maliyet gerekmez.
2. Coğrafi Sınır Yok
Fiziksel mağaza: Sadece çevrendeki müşterilere satış
E-ticaret: Türkiye'nin her yerine, hatta yurtdışına
Ticaret Bakanlığı verilerine göre Türkiye e-ticaret hacmi 2024'te 3 trilyon TL'yi aştı ve bir önceki yıla göre %47 büyüdü. Bu pastadan pay almak istiyorsan online olmak zorundasın.
3. Veri Sahipliği
Fiziksel mağazada müşterinin kim olduğunu bilmezsin. E-ticarette:
Bu verilerle pazarlama stratejini optimize edebilirsin.
4. 7/24 Açık
Gece 3'te sipariş alabilirsin. Bayramda, tatilde siparişler gelmeye devam eder.
Gerçekçi Bir Maliyet Hesabı
E-ticaret başlangıcı için ilk yıl maliyetleri - rekabetçi bütçe ile:
Evet, yılda 1.5 milyon TL'ye yakın. Ve bu sadece işletme maliyeti. Ürün maliyeti, stok yatırımı, personel ayrı.
"Ben daha düşük bütçeyle başlarım" diyorsan - aylık 30.000-50.000₺ reklam bütçesiyle denemek mümkün ama beklentini düşük tut. Algoritmaların seni öğrenmesi zaman alır, dönüşümler yavaş gelir. Sabır ve en az 6 ay dayanacak sermaye gerekli.
Şok edici mi? Evet. Ama bunu bilmeden girenlerin %90'ı 120 günde kapanıyor. Gerçekçi ol, hazırlıklı ol.
Ne Zaman E-Ticaret Mantıklı?
E-ticaret herkes için değil. Şu durumlarda mantıklı:
Mantıklı:
Mantıksız:
Sonuç: Gerçekçi Ol, Hazırlıklı Ol
E-ticaret kötü bir iş değil - yanlış beklentiyle yapılan e-ticaret kötü.
Fiziksel mağazadan "kaçmak" için e-ticarete girme. E-ticaretin kendi zorlukları var. Ama avantajlarını doğru kullanırsan - ölçeklenebilirlik, coğrafi erişim, veri sahipliği - fiziksel ticaretten daha büyük işler yapabilirsin.
İşe başlamadan önce:
E-ticaret danışmanlığı için iletişime geç. Gerçekçi bir yol haritası çıkaralım.
---
Kaynaklar:
